نظریه های ترجمه که به بهتر شدن هرچه بیشتر ترجمه کمک می کند؟

,
نظریه های ترجمه
  • با انواع نظریه های ترجمه آشنا شوید

    ترجمه موضوعی مهم و اساسی در عصر امروز است. به وسیله ترجمه متون از زبان مبدا به زبان مقصد می توانیم ارتباطات را گسترش دهیم و با حداقل امکانات به وسیله زبان و مطالعه به دنیای دیگری سفر کنیم. رشته مطالعات ترجمه این روزها توسعه زیادی داشته و جوانان متعددی را برای تحصیل در این زمینه به خود جلب کرده است. در نتیجه در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با انواع نظریه های ترجمه (نظریه ترجمه چسترمن – نظریه ترجمه اسکوپوس – نظریه ترجمه کتفورد – نظریه ترجمه هالیدی) آشنا کنیم تا اطلاعات شما در خصوص زبان شناسی و ترجمه افزایش یابد.

    مهترین نظریه های ترجمه

    تیم متخصص کافه یادداشت، با تضمین کیفیت و تحویل به موقع آماده ارائه خدمات به شما عزیزان برای انجام پایان نامه دانشگاهی می باشد. با اعتماد به تیم ما، پایان نامه ایده‌آل خود را ارائه کنید. راهنمایی متخصصان ما در انتظار شماست. با شماره 09359816287 در تماس باشید.

    مهمترین نظریه های ترجمه

    نظریه ترجمه چسترمن

    اندرو چسترمن در دانشگاه کمبریج، زبان های مدرن را یاد گرفت و بعد از آن زبان شناسی کاربردی را در دانشگاه ادینبورگ ادامه داد. چسترمن با فرازونشیب های زندگی پیش رفت و بعد دکترای عالی را دریافت کرد. این زبان شناسی معروف بعد از سال ۲۰۱۰ بازنشسته شد اما مطالعات خود را در زمینه رشته ترجمه و نظریه های ترجمه ادامه می دهد.

    از نظر چسترمن ترجمه را می توان به عنوان مدلی معرفی کرد که نوعی نظریه تجربی بوده و هدف آن نشان دادن نوع رابطه ایزوفورمیک با موضوع است. ایزوفورمیک به این معناست که دو شی برای یک هدف ساخته شده اند و اهداف یکسانی دارند. اما مدل مورد نظر زمانی آنها ایزومورفیسم نیستند که فردی اصل آنها را نقض کند و مخالف هارمونی آنها شود. به اعتقاد وی یک شی باید به گونه ای باشد که ویژگی های اساسی خود را به راحتی ارائه دهد. زمانی می توان از یک مدل خوب یاد کرد که خود را به طور دقیق وصف کند و توضیحات و پیش بینی های احتمالی را نیز در خود بگنجاند. در این بحث می توان مندلیف که یکی از قدرتمندترین مدل ها است را نام برد. در واقع مندلیف یکی از جدول های دوره ای عناصر شیمیایی است که حدود سال ۱۸۷۰ اختراع شد. همانطور که در دوران دبیرستان جدول مندلیف را دیده اید، نمادهایی که درون جدول به کار رفته در پشت یا همان قسمت نمادها، به تالیف و ترجمه پرداخته و مخاطب به طور اصولی به آنها آشنا می شود.

    در بحث نظریه های ترجمه چسترمن باور دارد برای اینکه بتوانید در ترجمه فردی موفق و قابل اعتمادی باشید؛ نباید ذهن خود را فقط بر روی متون ادبی و مذهبی یا متون خاصی بگذارید. بلکه زمانی ذهن می تواند به درک عظیمی از ترجمه برسد که متون و منابع گسترده تری را ترجمه کیند. چسترمن نظریه پرداز ترجمه تاکید کرده که به نوبه خود تمرکزش را بیشتر روی مسائل فرهنگی و فلسفه گذاشته تا با ترجمه این متون برجسته وارد دنیای پیچیده تری شود. ناگفته نماند که Prescriptive research و Descriptive research دو موضوع بسیار مهم است که چسترمن در نظریه ترجمه خود بیان می کند و از آنها به عنوان بهترین ابزارها در روند ترجمه یاد می کند. ترجمه تجربی و ترجمه توصیفی به شما کمک می کند، بدانید هر موضوعی را چگونه ترجمه کنید و با استفاده از آنها تاثیر زیادی بر مخاطب یا مشتری داشته باشید. از نظر چسترمن ترجمه و زبان به دو روش Prescriptive و Descriptive تقسیم می شود. البته ناگفته نماند استفاده از این دو رویکرد به شرایط متفاوتی بستگی دارد و در واقع هر کدام جایگاه خاص خود را دارند. اما حال ترجمه نسخه ای و توصیفی چیست و چه تفاوت هایی با هم دارند؟

    ۱٫نظریه نسخه ای یا Prescriptive

    در نظریه Prescriptive یا نسخه ای، درمی یابید که زبان را آنگونه که واقعا هست باید بیان کنید و تحریفی را در سبک نوشتاری و گفتاری به کار نبرید. در اصل، دستور زبان و دستور العمل ها در این نظریه به صورت استاندارد رعایت شده و قوانین زبان شناختی باید به صحیح ترین حالت ممکن آموزش داده شده یا به مخاطب منتقل شود. این موضوع در ترجمه نیز صادق است و در حین ترجمه هیچ دخل و تصرفی نباید ایجاد شود.

    Prescriptive در واقع، اصلی ترین روش شناخت زبان است و باید در هر کجای دنیا به این سبک آموزش داده شود. تجویز این سبک به قرن هجدهم میلادی بازمی گردد؛ جایی که نخبگان اجتماعی برای توصیف شکل استاندارد زبان به آن نیاز داشتند. به طور خلاصه، این رویکرد مشخص می کند، چگونه باید از یک زبان استفاده شود و طبق دستورات خاص زبان، چه قوانینی باید دنبال شود.

    ۲٫نظریه Descriptive یا توصیفی

    نظریه توصیفی چسترمن بر روی نحوه استفاده هر دو زبان مادری و غیر بومی تمرکز دارد. در واقع زمانی می توان گفت فردی از این نظریه استفاده می کند که به طور روزانه از صحبت کردن بهره برده و آن قوانین سفت و سخت رویکرد Prescriptive را استفاده نمی کند. در روش توصیفی، نحوه ترجمه و توصیفی تحت لفظی تر بوده و از قوانین خاصی و اصولی پیروی نمی کند. به طور مثال می توان در نحوه صحبت کردن توصیفی به مذاکره کنندگان یا سخنرانان اشاره کرد که در حین صحبت قوانین عینی را به کار نبرده و به جای آن به صورت توصیفی تر و عمومی تر صحبت می کنند. شاید با خود بگویید پس چطور اینقدر صحیح و استاندارد از قواعد استفاده می کنند! درست است، آنها قوانین و دستور زبان را کاملا و به درستی رعایت می کنند اما نه به صورتی که در محیط های آکادمیک به آنها آموزش داده شده است. به یاد داشته باشید، نظریه توصیفی مبنایی برای فرهنگ لغت است که تغییرات در واژگان و کاربردها را ثبت می کند و هدف آن توصیف زبان ها و بررسی ماهیت زبان است.

    تفاوت بین تئوری توصیفی و نسخه ای

    نظریه توصیفی رویکردی است که بدون حمایت از قوانین دستور زبان مورد استفاده افراد مختلف قرار می گیرد و حتی اشخاص غیربومی نیز از آن استفاده می کنند. اما نظریه نسخه ای در مقابل کاربرد نادرست زبان ایستاده و بر قوانین استفاده درست و صحیح از زبان پایه گذاری شده است.

    نظریه ترجمه اسکوپوس

    در قدم اول لازم است بدانید بنیان گذاران نظریه ترجمه اسکوپوس، زبان شناسی به نام هنس ورمیر بوده است. این نظریه شناس آلمانی باور دارد که در ترجمه متنی و ترجمه شفاهی، مترجم باید کاربرد کلمات، اصطلاحات و مفاهیم را از زبان مبدا به زبان مقصد در نظر داشته باشد. مترجم ها باید بدانند برای واژه انتخابی آنها، مفهوم و معنی در زبان مقصد وجود دارد یا خیر.  در بین نظریه های ترجمه، نظریه اسکوپوس بر روی متن مقصد بیشتر تمرکز دارد. از دیدگاه این نظریه هر ترجمه، شنونده یا مخاطب مشخصی داشته و متن باید بر اساس موقعیت های مقصد ترجمه شود. نظریه اسکوپوس در واقع تاکید می کند ترجمه از زبان مبدا و تولید متن مقصد در محیطی عینا شبیه به محیط مقصد باید باشد. تمام هدف و تمرکز این نظریه بر روی این است که ترجمه ای را ارائه دهد که به زبانی ساده و روان تر بومی سازی شود و مخاطب از خواندن متن نکات مهمی دستگیرش شود. لازم است بدانید، در نظریه ترجمه اسکوپوس شما باید موقعیت فرهنگی که افراد در آن زندگی می کنند را در نظر بگیرید و از زبان مقصد را به مکانی که آنها زندگی می کنند نزدیک کنید. با این روش ترجمه تاثیر پذیری بیشتری داشته و یک متن کامل ارائه خواهید داد.

    حتما بخوانید:

    روش های ترجمه نیومارک که شما را از مترجم و صرف هزینه بی نیاز می کند!

    نظریه ترجمه کتفورد

    جالب است بدانید، کتفورد یکی از طرفداران نظریه های ترجمه و زبانشناسانه فیرت و هالیدی است. او اعتقاد دارد که ترجمه محتوا باید  بر اساس میزان ترجمه، معادل یابی و سطوح زبانی مورد بررسی قرار گیرد. کتفورد باور دارد معادل یابی از زبان مبدا به زبان مقصد یکی از بهترین و هوشمندانه ترین روش هایی است که می توان در ترجمه استفاده کرد و بهره های زیادی برد. اگر بخواهیم معادل یابی را جدی بگیریم و بر اساس این نظریه، ترجمه کنیم بهتر است زبان فرانسه را نزدیک ترین زبان به انگلیسی بدانیم. زیرا در این دو زبان معادل یابی به راحتی انجام می شود و بر هر کلمه یا اصطلاحی می توان معادل یکسان پیدا کرد. نظریه ترجمه کتفورد تازه شروع داستان است و قصد داریم در ادامه نظریات او را بررسی کنیم.

    ۱٫براساس وسعت یا همان میزان ترجمه:

    – طبق نظریه کتفورد ترجمه ای کامل است که در آن کل متن مبدا، توسط اجزای متن مقصد بازسازی می شود و مجدد نوشته می شود.

    – ترجمه جزئی که فقط بعضی از قسمت های متن مبدا در زبان مقصد ترجمه می شود.

    ۲٫براساس سطح ترجمه:

    ترجمه کلی است که تمام اجزای زبان مقصد باید جایگزین اجزای متن زبان مبدا شود.

    – ترجمه ای محدود که باید سطح واجی، سطح رسم الخطی، یا در سطح دستور زبان و واژگان را از زبان مبدا به زبان مقصد تبدیل کنید.

    ۳٫براساس معادل یابی:

    – در نظریه معادل یابی با واژه ای به نام ترجمه رتبه محدود  مواجه هستید. این نظریه به این معنی است که به تعداد محدودی به معادل سازی دسترسی دارید. برای مثال در تبدیل کلمه به کلمه یا اصطلاح به اصطلاح به این معادل سازی ها برخورد خواهید کرد.

    – ترجمه نامحدود که در آن می توانید به طور آزادانه معادل یابی کنید و با مقیاس بالایی از معادل سازی موجه هستید.

    ترجمه متون

    نظریه ترجمه هالیدی

    در این قسمت از بحث نظریه های ترجمه قصد داریم شما را با نظریه هالیدی آشنا کنیم. هالیدی یکی از برجسته ترین و مشهورترین زبان شناسان دنیا بوده که نظریه های ترجمه را بیان کرده است.

    زبان شناسان دنیا بوده که رویکرد نقش گرایی را بیان کرد و وقت زیادی برای اثبات آن گذاشت. این مفهوم الهام گرفته از بافت موقعیت و نظریه نظام ساختی جی. آر . فرث است که به نظریه ای موفق در زمینه تحلیل و ترجمه محتوا تبدیل شد. این رویکرد بر این تاکید دارد که دستور هر زبانی به نوبه خود پیچیده است و سخنگویان هر زبانی باید در درون آن به کنکاش و انتخاب دست بزنند. فرض کنید سخنگو از طریق این نقشه ها، صحبت می کند و شنونده گفته را در می یابد. در این رویکرد زبان شناسی دو مفهوم بنیادین قرار دارد که هالیدی آنها را نظام و نقش نامید. منظور از نظام این است که هر زبانی نظام مند بوده و از معانی مختلفی تشکیل شده است. در مورد نقش نیز باید اضافه کرد که به منظور نقش های دستوری و نقش های زبانی است که در اجتماع نیز تاثیر زیادی بر زبان مردم می گذارد. هلیدی، دستور خود را دستور نقش گرا دانسته و تمام تحلیل های خود را بر اصول آن پایه گذاری کرده است. زیرا چارچوب مفهومی وی بیشتر به سمت نقش گرایی می رود تا صوری. لازم به تذکر است که در تفسیر سه مفهوم: نظام، متن و عناصر نقش مد نظر است و تاثیر زیادی در تحلیل متن خواهد داشت.

    ۱٫زمینه:

    لازم است بدانید در خصوص فیلد یا همان زمینه، واژگان ویژگی های خود را از وضعیتی که در آن قرار دارند می گیرند. برای مثال در کلماتی چون train یا rails، chair از فعل هایی مانند Carry، Go by یا Put و دیگر الفاظ استفاده می شود.

    ۲٫تنور:

    یکی دیگر از تئوری یا نظریه های ترجمه هالیدی، تنور است. در این نظریه بیشتر بر زبان ارتباطات تمرکز دارد و از نقل و انتقالات مفاهیم بین دو یا چند نفر سخن می گوید. فرض کنید پسر و پدری در حال صحبت کردن هستند. اینکه چه واژه و چه اصطلاحاتی بین آنها رد و بدل می شود و ماهیت آنها چیست مورد بررسی قرار می گیرد.

    ۳٫مولفه های معنی دار

    مولفه های معنادار بر چگونگی توصیف محیط اطرافمان تاثیر گذاشته و گویای نحوه استفاده از زبان است. در اصل مولفه ها، معنای ارتباط بین فردی را گسترش یا کاهش داده و بر روابط اجتماعی اثرات بسزایی دارد.

    ۴٫حالت یا مود

    در بخش نظریه های ترجمه حالت یا مود خود زبان، بازی کننده است و نقش وظیفه محوری دارد. در این قسمت تمرکز روی  عملکرد بوده و به گفتار کمتر توجه می شود. به همین دلیل است که برای اشاره به یک اشیا در محیطی از ضمایر That یا It استفاده می کنند.علاوه بر این، عبارات های دیگری نیز وجود دارند که در انتها حذف می شود اما تغییر در مفهوم آنها به وجود نمی آید. مانند: “(Which engine (do you want”

    نظریه ترجمه برمن

    برمن نظریه های ترجمه متفاوتی را ارائه داده که در اکثر آنها از مترجمان می خواهد، از عناصر عجیب و غریب در ترجمه های خود استفاده نکنند. به اعتقاد وی به وسیله ترجمه می توان زبان مقصد را غنی سازی کرد. وی می گوید فرهنگ به وسیله زبان محصور شده و باید به آن احترام گذاشت یا به آن پر و بال داد، نه اینکه به وسیله گزافه گویی ترجمه را دستخوش تغییرات عظیمی کرد. برمن در نظریه های ترجمه خود از “گرایش به تغییر” می گوید که باور دارد، این گرایش ها تا حدودی بیشتر یا کمتر اجتناب ناپذیر هستند اما باید توسط مترجم کاهش پیدا کند.

    ۱۲ گرایش یا نظریه های ترجمه که مترجمان باید قبل از ترجمه به آنها دقت کنند:

    -ترجمه منطبق با اصول عقلانی

    -شفاف و واضح بودن ترجمه

    -توسعه محتوا

    -پیشبرد، تحریک و محبوبیت

    -فقر کیفی

    -فقر کمی

    -تخریب ریتم ترجمه

    -استفاده نادرست از نشانه های زبان مقصد

    -به هم ریختن الگوی زبانی

    -بومی سازی نکردن یا استفاده از الفاظ عجیب و غریب به جای بومی سازی

    -استفاده نادرست از عبارات و اصطلاحات

    -اثر بیش از حد زبان ها

    نظریه چامسکی

    چامسکی یکی از زبان شناسان مهم قرن بیستم بود که نظریه های ترجمه متعددی را در خصوص زبان شناختی بیان کرد. چامسکی به همراه وورف و کواین تحقیقات زیادی در خصوص زبان و ترجمه انجام داده اند. آنها به این نتیجه رسیدند که یک محتوا به نوبه خود دارای بعد فرهنگی است و نمی توان آن را انکار کرد. در حین ترجمه و ویرایش متن، زوایای فرهنگی روی متن تاثیر گذاشته و آن را دستخوش تغییرات زیادی خواهد کرد. اما این پایان داستان نبود؛ در واقع ساختارهای درونی زبان مبدا بر زبان مقصد نیز تاثیر داشته و به همین دلیل متن پیشین و هم متن پسین به یک اندازه اهمیت دارند. چامسکی برای این نظریه ترجمه نام ترجمه پذیری تام را انتخاب کرد زیرا مفهوم ترجمه پذیری تام (The total translatability)، پارامترهای متنوعی را در درون حوزه خود جای داده است.

    ناگفته نماند که در بین نظریه های ترجمه چامسکی باید به نظریه گشتاری وی اشاره کنیم که بسیار کارآمد و مهم است. در اصل زمانی که فردی مفهومی را در قالب واژگان و جملات بیان می کند و برای انتقال مفهوم آن به لایه های دیگر این واژگان می رود گشتاری می گویند. همچنین اگر در این بین واژه ها دچار تغییر، حذف، دگرگونی یا جایگزینی شود، نظریه گشتاری رخ داده است. دستور گشتاری چامسکی دارای بعد های مختلفی است که در ادامه مطلب آنها را معرفی می کنیم:

    -در بخش پایه که ساخت جملات شکل می گیرند

    -در بخش معنایی، قواعد معنایی ایجاد می شود

    -قواعدی که ژرف ساخت را به رو ساخت تبدیل می کند

    -در بخش نحوی با بخش پایه و بخش گشتاری مواجه می شوید

    -در بخش واجی که قواعد واج ها روی رو ساخت جملات تاثیر خواهد گذاشت

    نتیجه گیری

    تا اینجا بهترین سایت ترجمه شما را با مورد از مهمترین نظریه های ترجمه آشنا کرد. لازم است بدانید این نظریه های از قرن ها پیش مورد استفاده بوده و اکنون در ترجمه اکثر متون ها استفاده می شود. برخی از آنها پیچیده و برخی از آنها بسیار راحت هستند. حتی در گذر زمان تعدادی از نظریه های ترجمه منسوخ شده و دیگر مورد استفاده نیست. از نظریه های رد شده می توان به چامسکی اشاره کرد که اکنون افراد بسیار کمی باورهای او را تایید می کنند. زیرا با گذر زمان علم زبان شناسی دستخوش تغییرات بسیاری شده و مردم تمایل دارند از روش های جدید و نوین مانند نظریه های هالیدی یا کتفورد بهره ببرند.

    میانگین امتیازات ۵ از ۵
    از مجموع ۱ رای
    0 پاسخ

    دیدگاه خود را ثبت کنید

    تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
    در گفتگو ها شرکت کنید.

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *