بسیار شاهد این قضیه بوده‌ایم که افرادی دارای دانش زبانی بالایی در زبان انگلیسی بوده و در فهم متون انگلیسی هیچ مشکلی ندارند، اما قادر به ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو نیستند و یا توانایی ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی و قابل‌قبولی را ندارند. اینجاست که درمیابیم ترجمه، نه تنها یک علم، بلکه نوعی هنر و مهارت است که لازمه فراگیری آن برای انجام یک ترجمه تضمینی، اشراف کامل به قواعد و نکات کلیدی پیرامون ترجمه نیتیو و حرفه‌ای می‌باشد. از آنجا که یکی از اهداف تیم کافه یادداشت، کمک و راهنمایی مترجمان مبتدی است؛ در ادامه این مطلب سعی کرده‌ایم تا نکات مفیدی را در خصوص ترجمه نیتیو و ترجمه تضمینی و حرفه‌ای، به شما عزیزان ارائه دهیم.
Table of Contents
درک مفهوم متن
اولین کاری که شما برای ترجمه نیتیو باید انجام دهید، درک مفهوم متن و استخراج پیام آن است. قبل از شروع کار حتما باید یک دور متن را بخوانید. این کار کمک زیادی در انجام یک ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی و حرفه‌ای می‌کند.
در ترجمه نیتیو متون تخصصی، گاهی مجبور می‌شوید که بارها متن را بخواهید و ترجمه کلمات و عبارات تخصصی متن را بیابید. انتقال دقیق مفاهیم و مقاصد یک متن، یکی از مهم ترین مسئولیت‌های یک مترجم در ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو می‌باشد.
تلسط کافی به اصطلاحات و عبارات تخصصی
برای ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو، شما باید به فرهنگ و ادبیات هر دو زبان تسلط کافی داشته باشید. زبان فارسی دارای ادبیات و فرهنگی بسیار غنی و می‌باشد و مملو از اصطلاحات پیچیده و ضرب المثل‌های فراوان است. در نتیجه، برای انجام ترجمه تضمینی و حرفه‌ای، نه تنها نیازمند آشنا بودن با معنا و مفهوم این اصطلاحات فارسی و کاربرد آنها در متن هستیم، بلکه باید توانایی پیدا کردن معادل مناسبی برای اصطلاحات فارسی را نیز داشته باشیم.
بعضی اوقات که برای یک عبارت، اصطلاح و یا حتی کلمه، معادل مناسبی پیدا نمی‌کنید، یا اینکه احساس می‌کنید که برای روشن تر شدن مطلب، نیاز به توضیحات بیشتری دارید، می توانید این توضیحات را در بین دو پرانتز یا در پاورقی بیاورید.
برای مطالعه بیشتر در زمینه اصطلاحات انگلیسی و انواع آن، می توانید به بخش ترجمه اصطلاحات انگلیسی و نکات مربوط به آن مراجعه کنید.
افزایش دامنه لغات در ترجمه فارسی به انگلیسی
بی شک برای یک ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی و موفق، شما باید دایره واژگان وسیعی در زبان انگلیسی داشته باشید. افزون بر این، برای ترجمه نیتیو، شما باید از معنای دقیق کلمات و عبارات فارسی مطلع شوید تا بتوانید معادلی برای آنها در زبان انگلیسی بیابید.
به عنوان مثال، در هنگام ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو کلمه شانه، باید به معنا و مفهوم جمله‌ای که این کلمه در آن بکار برده می‌شود توجه نمایید؛ در غیر این صورت مفهوم متن را بخوبی منتقل نخواهید کرد.
Her parents bought her a red comb.
والدینش برای او یک شانه قرمز خریدند.
His shoulder was dislocated in accident.
در تصادف، شانه اش در رفته بود.
همان طور که دیدید در ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو کلمه شانه، مترجم از دو کلمه shoulder و comb استفاده کرده است. اگر مترجم با کابردهای مختلف کلمه شانه آشنا نباشد، نمی‌تواند ترجمه تضمینی و خوبی از آب دربیاورد.
ممکن است برعکس این نیز اتفاق بیفتد. مثلا معادل کلمات دخترخاله، دختردایی، پسر عمو، دختر عمه و….، همگی در زبان انگلیسی کلمه cousin می‌باشد.
پس داشتن دایره وسیعی از واژگان هر دو زبان و کاربرد آنها، یکی از دلایل موفقیت در ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو می‌باشد.
قواعد گرامری و ساختاری
قدم بعدی در ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی، آشنایی با قواعد زبان انگلیسی می‌باشد. شناخت کامل و دقیق انواع کلمات، افعال، صفات، و دیگر قواعد زبان انگلیسی، شما را در داشتن یک ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو یاری خواهد کرد.
نکته دیگری که در ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو بسیار سودمند می‌باشد، آشنایی با اصطلاحات و عباراتی است که علاوه بر انتقال کامل و صحیح هدف متن، بر زیبایی، و اثر متن نیز تاثیرگذار باشند. مثلا به جای کلمه ساده also، می‌توانید از عبارات زیر برای ترجمه تضمینی و تاثیرگذار استفاده کنید:
An other key point to remember,
It is necessary to mention that,
Not only…., but also
از مقالات و منابع مرتبط کمک بگیرید
با مطالعه مقالات و منابع مرتبط با موضوع، شما با مجموعه‌ای از اصطلاحات تخصصی و کلمات کلیدی متن مورد نظر آشنا شده و می‌توانید در ترجمه از آنها استفاده کنید.
بهترین راهی که بتوانید مقالات مرتبط با موضوع متن خود را بیابید، جستجوی کلیدواژه‌ها در گوگل اسکالر است. گوگل اسکالر به شما امکان جستجوی کلیدواژه‌های موجود در مقاله‌ها، پایان‌نامه‌های علمی را می‌دهد. می‌توانید در قسمت منابع و رفرنس مقاله‌ای که قصد ترجمه آن را دارید، مقالات مربوط به موضوع مورد نظر را بیابید. عموما کلمات و عبارات تخصصی یک حوزه، در بیشتر مقالات مرتبط با آن دائما تکرار می‌شوند.
توجه به انواع تبدیل‌ها (shifts)
موضوع تغییرات (shifts) یکی از مهمترین موضوعات در ترجمه است. ترجمه بدون تغییر ناممکن است و تفاوت میان کیفیت یک ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی، در نوع تغییراتی است که یک مترجم اعمال می‌کند. بطور کلی، این تغییرات به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند.
تبدیل ساختاری در ترجمه
این تبدیل شامل تغییر در نحوه چیدمان واژگان و ترکیب قرار گرفتن اجزای سخن در جمله می‌باشد.
یک نونه از تغییر ساختاری، تغییر در چیدمان اجزای کلام می‌باشد. مانند تبدیل ساختار فاعل؛ مفعول، فعل در زبان فارسی به ساختار فاعل، فعل، مفعول در زبان انگلیسی.
مورد دیگر، تبدیل جملات معلوم به مجهول در ترجمه فارسی به انگلیسی تضمینی و حرفه‌ای می‌باشد. گاهی اوقات برای ترجمه بعضی جملات فارسی به انگیسی، باید آنها را مجهول ترجمه کنیم. به مثال زیر توجه فرمایید:
نوزاد به دنیا آمد.(معلوم)
It was ushered into this world. (مجهول)
تبدیل طبقه
این تغییر شامل تبدیل اجزای کلام به یکدیگر می‌شود. مانند تبدیل اسم به فعل، صفت به اسم و قید به اسم.
برای انجام یک ترجمه تضمینی و روان، باید سعی کنید با بکارگیری این تغییرات، ترجمه نیتیو و طبیعی‌تری ارائه دهید. مثال:
همگی تردید داشتند.
It remained a matter of doubt.
در ترجمه نیتیو این جمله، فعل تردید داشتن به اسم doubt تبدیل شده است.
تبدیل درون سیستمی
تبدیل بین نمودهای ساختاری زبان‌هایی که نظام ساختاری تقریباً مشابهی دارند، اما در جریان ترجمه، عنصری از زبان مقصد انتخاب می‌شود که خارج از حوزه تشابهات دو زبان است. به عنوان مثال مقوله جمع و مفرد در فارسی و انگلیسی مشترک است؛ اما گاهی در این صورتهای جمع و مفرد با هم برابر نیستد. مانند کلمه مفرد سابقه، که در زبان انگلیسی بصورت جمع و historiesترجمه می‌شود.
در آخر باید به این نکته توجه کرد که در ترجمه فارسی به انگیسی تضمینی و حرفه‌ای علاوه بر موارد بالا، داشتن تجربه عملی و سطح زبانی بالا، از ملزومات اصلی یک ترجمه فارسی به انگلیسی نیتیو و تصمینی می‌باشد.